Άρθρο του εκπαιδευτή Ευάγγελου Ζορμπά, πληροφορίες www.jkd.gr
Σε κάθε περιστατικό συμπλοκής υπάρχουν 3 χρονικά στάδια εξέλιξης:
1) Pre-Conflict Τι ακριβώς ενέργειες έχουν προηγηθεί πριν την συμπλοκή και οδήγησαν κλιμακωτά στην βίαιη συμπλοκή ή οδήγησαν στην αποφυγή της συμπλοκής.
2) Conflict Το χρονικό πλαίσιο εξέλιξης μίας βίαιας συμπλοκής.
3) Post-Conflict Τα γεγονότα τα οποία θα διαδραματιστούν άμεσα μετά την συμπλοκή και έμμεσα σε βάθος χρόνου.
Δυστυχώς οι περισσότερες πολεμικές τέχνες εστιάζουν στο δεύτερο στάδιο της συμπλοκής (Conflict), προετοιμάζοντας έναν ασκούμενο στο ΤΙ και ΠΩΣ θα δράσει, έτσι ο νους δυστυχώς εξισώνει όλες τις καταστάσεις με μία λύση, την φυσική συμπλοκή...
Η αυτοπροστασία δεν συσχετίζεται απαραίτητα με την βία, ως την μοναδική και πρωταρχική λύση, αλλά με την εξάντληση κάθε πιθανής στρατηγικής για την αποφυγή της βίας, με απώτερο σκοπό την διαφύλαξη της σωματικής ακεραιότητας και διαφύλαξη της ζωής! Κλιμακωτά υπάρχουν οι εξής στρατηγικές:
1) Αποφυγή (Avoidance)
2) Διαφυγή (Run)
3) Αποκλιμάκωση (De-escalation)
4) Μάχη (Fight)
Δυστυχώς οι περισσότεροι άνθρωποι επιλέγουν την τέταρτη στρατηγική της μάχης, με συνήθως μοιραίες συνέπειες! Γιατί όμως καταφεύγουν σε αυτήν την επιλογή;
Ο παλαιότερος εγκέφαλος, ο ερπετοειδής (Reptilian Brain), είναι άκαμπτος, ενστικτώδης, αυτοματοποιημένος στις αντιδράσεις του και ελέγχει τις βασικές λειτουργίες. Φροντίζει τις πιο βασικές ανάγκες μας: τη λειτουργία της καρδιάς, της κυκλοφορίας του αίματος, την αναπνοή, τη μετακίνηση και την αναπαραγωγή. Ο ερπετοειδής εγκέφαλος είναι αυτός ακριβώς ο οποίος εξακολουθεί να ελέγχει ακόμα και σήμερα τις βασικές λειτουργίες όταν βρεθούμε σε μια κατάσταση απειλητική για τη ζωή μας. Αυτόματα, χωρίς καν να το σκεφτούμε αναλαμβάνει ξανά την εξουσία. Όμως, παρόλο που αυτές οι αυτόματες αντιδράσεις μπορούν να είναι χρήσιμες σε ένα δευτερόλεπτο άμεσης κρίσης και να σώσουν τη ζωή μας, δεν μας εξυπηρετούν ιδιαίτερα όταν η «κρίση» αυτή είναι περισσότερο της φαντασίας μας παρά αληθινή.
Το επόμενο στρώμα είναι το λιμπικό ή μεταιχμιακό σύστημα (Limbic System), το οποίο είναι η έδρα των συναισθημάτων. Εδώ είναι ακριβώς το σημείο στο οποίο βρίσκονται ο ιππόκαμπος και η αμυγδαλή. Το λιμπικό σύστημα εκλέπτυνε τις λειτουργίες του πρώτου στρώματος, οργανώνοντας τες με μεγαλύτερο συντονισμό κίνησης, περισσότερο οργανωμένη προσοχή σε επιθετικές και αμυντικές δράσεις και περισσότερη μέριμνα για εδαφικότητα και κοινωνική ιεραρχία. Στην πλήρη του ανάπτυξη, αυτό το ενδιάμεσο στρώμα του λιμπικού συστήματος είναι ο φορέας συγκεκριμένων συναισθημάτων:
Φόβος (που θα προκαλέσει οπισθοχώρηση)
Θυμός (που θα κινητοποιήσει και θα επιστρατεύσει επίθεση ή σεξουαλική επιθυμία)
Αυτό το επίπεδο της εγκεφαλικής λειτουργίας είναι έντονα παρόν στον ανθρώπινο εγκέφαλο και είναι κεντρική πηγή ακούσιας και κατ’ επέκταση ασυνείδητης δράσης.
Το τρίτο και υψηλότερο εγκεφαλικό στρώμα είναι αυτό του νέο-φλοιού (Cerebral Neocortex). Ο νέο-φλοιός, μια τεράστια και αχανής συλλογή νευρικών κυττάρων, είναι η έδρα της εκούσιας μάθησης και ελέγχου. Όντας η πηγή των συνειδητών δράσεων, αυτό το εκούσιο κέντρο ελέγχου είναι ένα κολοσσιαίο όργανο προσαρμογής και εκπαίδευσης. Επεξεργάζεται μόνον πρωτόγονες ικανότητες κατά τη γέννηση του ανθρώπου, αλλά καθώς ο άνθρωπος μεγαλώνει και ωριμάζει, σταδιακά αλλά σταθερά μαθαίνει όλες τις πολύπλοκες ικανότητες και κινήσεις τις οποίες συνδέουμε με την ενηλικίωση.
Τα ανίκανα άτομα τείνουν να υπερτιμούν το επίπεδο της ικανότητάς τους.
Τα ανίκανα άτομα δεν αναγνωρίζουν την πραγματική ικανότητα των άλλων ατόμων.
Τα ανίκανα άτομα δεν αναγνωρίζουν το μέγεθος της ανικανότητάς τους.
Εάν εκπαιδευτούν ώστε να βελτιώσουν ουσιαστικά το επίπεδο ικανότητάς τους, αυτά τα άτομα αναγνωρίζουν και παραδέχονται την προηγούμενη έλλειψη ικανότητάς τους.
Τα τεστ (στους τομείς των γραμματικών δεξιοτήτων, της λογικής και του χιούμορ) σε φοιτητές του Cornell University υποστήριξαν τις υποθέσεις τους, ενώ έδειξαν παράλληλα ότι τα άτομα με πραγματικές ικανότητες τείνουν να υποτιμούν το επίπεδο των δεξιοτήτων τους.
Το φαινόμενο Lake Wobegon είναι το φαινόμενο κατά το οποίο οι άνθρωποι τείνουν να υπερτιμούν τις ικανότητες και τα επιτεύγματά τους σε σχέση με αυτά των άλλων. Πράγματι, μελέτες και πειράματα έχουν δείξει επανειλημμένως ότι οι περισσότεροι άνθρωποι πιστεύουν ότι έχουν ιδιότητες ή γνωρίσματα που είναι καλύτερα ή πιο επιθυμητά από αυτά του μέσου όρου.
Στο διάγραμμα του φαινομένου Dunning-Kruger φαίνεται ξεκάθαρα ότι όταν κάποιος έχει απόλυτη άγνοια η αυτοπεποίθησή του είναι στο 100%, έτσι γίνεται παράτολμος και εύκολα καταφεύγει στην λήψη αποφάσεως χρήσης βίας και μάχης... Όσο πιο έμπειρος γίνεται κάποιος η αυτοπεποίθηση μειώνεται γιατί έχει πλήρη αντίληψη όλων των παραγόντων της πραγματικής μάχης... Αλήθεια, έχετε δει ή ακούσει να διαφημίζονται οι σχολές πολεμικών τεχνών με την έκφραση "ενίσχυση της αυτοπεποίθησης του ασκούμενου"; Αυτό δείχνει το επίπεδο ασχετοσύνης πάνω σε θέματα μαχητικής ψυχολογίας και την επικινδυνότητα στην οποία ενδεχομένως θα βρεθούν οι ασκούμενοι να διαχειριστούν! Η επιβίωση είναι σοβαρό θέμα...
Εάν οι καρδιακοί παλμοί κατά την διάρκεια λήψης αποφάσεων είναι χαμηλοί εώς μέτριοι τότε υπερισχύει ο νέο-φλοιός και η πρυτανεύει η λογική, τότε η απόφαση μπορεί να είναι μία από τις εξής 4 επιλογές: Αποφυγή - Διαφυγή - Αποκλιμάκωση (Avoidance - Run - De-escalation) και ως τελευταία επιλογή την συνειδητή χρήση βίας, εάν είναι αναπόφευκτη και απαραίτητη! Αυτό συμβαίνει για τους εξής λόγους: επίγνωση του κινδύνου, σωστή εκτίμηση των μαχητικών ικανοτήτων, άρτια εκπαίδευση, ελεγχόμενη συμπεριφορά, γνώριμα παρελθοντικά βιώματα, κ.α.
Η συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων θολώνει και δεν αντιδρά ψύχραιμα κατά τη διάρκεια μίας επίθεσης. Στατιστικά, μόνο το 15% των ανθρώπων θα κινηθούν έξυπνα ενώ το 75% συνήθως παραμένει παγωμένο από το φόβο και δεν κάνει απολύτως τίποτα. Τέλος ένα 10% διακινδυνεύει τη ζωή του περισσότερο και από το παγωμένο 75%, παίρνοντας τις χειρότερες αποφάσεις...
1) Pre-Conflict Τι ακριβώς ενέργειες έχουν προηγηθεί πριν την συμπλοκή και οδήγησαν κλιμακωτά στην βίαιη συμπλοκή ή οδήγησαν στην αποφυγή της συμπλοκής.
2) Conflict Το χρονικό πλαίσιο εξέλιξης μίας βίαιας συμπλοκής.
3) Post-Conflict Τα γεγονότα τα οποία θα διαδραματιστούν άμεσα μετά την συμπλοκή και έμμεσα σε βάθος χρόνου.
Η αυτοπροστασία δεν συσχετίζεται απαραίτητα με την βία, ως την μοναδική και πρωταρχική λύση, αλλά με την εξάντληση κάθε πιθανής στρατηγικής για την αποφυγή της βίας, με απώτερο σκοπό την διαφύλαξη της σωματικής ακεραιότητας και διαφύλαξη της ζωής! Κλιμακωτά υπάρχουν οι εξής στρατηγικές:
1) Αποφυγή (Avoidance)
2) Διαφυγή (Run)
3) Αποκλιμάκωση (De-escalation)
4) Μάχη (Fight)
Δυστυχώς οι περισσότεροι άνθρωποι επιλέγουν την τέταρτη στρατηγική της μάχης, με συνήθως μοιραίες συνέπειες! Γιατί όμως καταφεύγουν σε αυτήν την επιλογή;
Ο τρισυπόστατος εγκέφαλος
(Triune Brain)
Ο ανθρώπινος εγκέφαλος έχει εξελιχθεί σε στρώματα. Κάθε στρώμα εξελίχτηκε πάνω στο προηγούμενο και κάθε στρώμα πρόσθεσε πιο εκλεπτυσμένες λειτουργίες οι οποίες έλειπαν από τις λειτουργίες του προηγουμένου στρώματος.Ο παλαιότερος εγκέφαλος, ο ερπετοειδής (Reptilian Brain), είναι άκαμπτος, ενστικτώδης, αυτοματοποιημένος στις αντιδράσεις του και ελέγχει τις βασικές λειτουργίες. Φροντίζει τις πιο βασικές ανάγκες μας: τη λειτουργία της καρδιάς, της κυκλοφορίας του αίματος, την αναπνοή, τη μετακίνηση και την αναπαραγωγή. Ο ερπετοειδής εγκέφαλος είναι αυτός ακριβώς ο οποίος εξακολουθεί να ελέγχει ακόμα και σήμερα τις βασικές λειτουργίες όταν βρεθούμε σε μια κατάσταση απειλητική για τη ζωή μας. Αυτόματα, χωρίς καν να το σκεφτούμε αναλαμβάνει ξανά την εξουσία. Όμως, παρόλο που αυτές οι αυτόματες αντιδράσεις μπορούν να είναι χρήσιμες σε ένα δευτερόλεπτο άμεσης κρίσης και να σώσουν τη ζωή μας, δεν μας εξυπηρετούν ιδιαίτερα όταν η «κρίση» αυτή είναι περισσότερο της φαντασίας μας παρά αληθινή.
Το επόμενο στρώμα είναι το λιμπικό ή μεταιχμιακό σύστημα (Limbic System), το οποίο είναι η έδρα των συναισθημάτων. Εδώ είναι ακριβώς το σημείο στο οποίο βρίσκονται ο ιππόκαμπος και η αμυγδαλή. Το λιμπικό σύστημα εκλέπτυνε τις λειτουργίες του πρώτου στρώματος, οργανώνοντας τες με μεγαλύτερο συντονισμό κίνησης, περισσότερο οργανωμένη προσοχή σε επιθετικές και αμυντικές δράσεις και περισσότερη μέριμνα για εδαφικότητα και κοινωνική ιεραρχία. Στην πλήρη του ανάπτυξη, αυτό το ενδιάμεσο στρώμα του λιμπικού συστήματος είναι ο φορέας συγκεκριμένων συναισθημάτων:
Φόβος (που θα προκαλέσει οπισθοχώρηση)
Θυμός (που θα κινητοποιήσει και θα επιστρατεύσει επίθεση ή σεξουαλική επιθυμία)
Αυτό το επίπεδο της εγκεφαλικής λειτουργίας είναι έντονα παρόν στον ανθρώπινο εγκέφαλο και είναι κεντρική πηγή ακούσιας και κατ’ επέκταση ασυνείδητης δράσης.
Το τρίτο και υψηλότερο εγκεφαλικό στρώμα είναι αυτό του νέο-φλοιού (Cerebral Neocortex). Ο νέο-φλοιός, μια τεράστια και αχανής συλλογή νευρικών κυττάρων, είναι η έδρα της εκούσιας μάθησης και ελέγχου. Όντας η πηγή των συνειδητών δράσεων, αυτό το εκούσιο κέντρο ελέγχου είναι ένα κολοσσιαίο όργανο προσαρμογής και εκπαίδευσης. Επεξεργάζεται μόνον πρωτόγονες ικανότητες κατά τη γέννηση του ανθρώπου, αλλά καθώς ο άνθρωπος μεγαλώνει και ωριμάζει, σταδιακά αλλά σταθερά μαθαίνει όλες τις πολύπλοκες ικανότητες και κινήσεις τις οποίες συνδέουμε με την ενηλικίωση.
Λήψη Αποφάσεων
Η κάθε απόφαση φιλτράρεται υποχρεωτικά μέσα από τον τρισυπόστατο εγκέφαλο, πρώτα από τον ερπετοειδή, μετά από το λιμπικό και τέλος από τον νέο-φλοιό! Εάν οι καρδιακοί παλμοί κατά την διάρκεια λήψης αποφάσεων είναι υπερβολικά υψηλοί τότε υπερισχύει ο ερπετοειδής εγκέφαλος και τότε η απόφαση μπορεί να είναι μία από τις εξής 3 επιλογές: Πάγωμα - Φυγή - Μάχη (Freeze, Flight, Fight Syndrome). Αυτό συμβαίνει για τους εξής λόγους: άγνοια κινδύνου, υπερεκτίμηση των μαχητικών ικανοτήτων, ελλιπή ή κακή εκπαίδευση, εγωιστική συμπεριφορά, έλλειψη ανάλογων βιωμάτων, πρωτόγνωρο βίωμα, φόβος για την έκβαση της συμπλοκής, υπερβολική αυτοπεποίθηση κ.α. Το φαινόμενο Dunning-Kruger είναι το φαινόμενο κατά το οποίο οι άνθρωποι που γνωρίζουν λίγα για ένα συγκεκριμένο θέμα πιστεύουν πως έχουν περισσότερες γνώσεις από ανθρώπους που γνωρίζουν πολύ περισσότερα. Ο Dunning και ο Kruger του Cornell University, που κέρδισαν το βραβείο Ig Nobel του 2000 για την μελέτη τους, υπέθεσαν ότι για μια χαρακτηριστική δεξιότητα που μπορεί να κατέχουν οι άνθρωποι σε μικρό ή μεγάλο βαθμό:Τα ανίκανα άτομα τείνουν να υπερτιμούν το επίπεδο της ικανότητάς τους.
Τα ανίκανα άτομα δεν αναγνωρίζουν την πραγματική ικανότητα των άλλων ατόμων.
Τα ανίκανα άτομα δεν αναγνωρίζουν το μέγεθος της ανικανότητάς τους.
Εάν εκπαιδευτούν ώστε να βελτιώσουν ουσιαστικά το επίπεδο ικανότητάς τους, αυτά τα άτομα αναγνωρίζουν και παραδέχονται την προηγούμενη έλλειψη ικανότητάς τους.
Τα τεστ (στους τομείς των γραμματικών δεξιοτήτων, της λογικής και του χιούμορ) σε φοιτητές του Cornell University υποστήριξαν τις υποθέσεις τους, ενώ έδειξαν παράλληλα ότι τα άτομα με πραγματικές ικανότητες τείνουν να υποτιμούν το επίπεδο των δεξιοτήτων τους.
Το φαινόμενο Lake Wobegon είναι το φαινόμενο κατά το οποίο οι άνθρωποι τείνουν να υπερτιμούν τις ικανότητες και τα επιτεύγματά τους σε σχέση με αυτά των άλλων. Πράγματι, μελέτες και πειράματα έχουν δείξει επανειλημμένως ότι οι περισσότεροι άνθρωποι πιστεύουν ότι έχουν ιδιότητες ή γνωρίσματα που είναι καλύτερα ή πιο επιθυμητά από αυτά του μέσου όρου.
Εάν οι καρδιακοί παλμοί κατά την διάρκεια λήψης αποφάσεων είναι χαμηλοί εώς μέτριοι τότε υπερισχύει ο νέο-φλοιός και η πρυτανεύει η λογική, τότε η απόφαση μπορεί να είναι μία από τις εξής 4 επιλογές: Αποφυγή - Διαφυγή - Αποκλιμάκωση (Avoidance - Run - De-escalation) και ως τελευταία επιλογή την συνειδητή χρήση βίας, εάν είναι αναπόφευκτη και απαραίτητη! Αυτό συμβαίνει για τους εξής λόγους: επίγνωση του κινδύνου, σωστή εκτίμηση των μαχητικών ικανοτήτων, άρτια εκπαίδευση, ελεγχόμενη συμπεριφορά, γνώριμα παρελθοντικά βιώματα, κ.α.
Η συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων θολώνει και δεν αντιδρά ψύχραιμα κατά τη διάρκεια μίας επίθεσης. Στατιστικά, μόνο το 15% των ανθρώπων θα κινηθούν έξυπνα ενώ το 75% συνήθως παραμένει παγωμένο από το φόβο και δεν κάνει απολύτως τίποτα. Τέλος ένα 10% διακινδυνεύει τη ζωή του περισσότερο και από το παγωμένο 75%, παίρνοντας τις χειρότερες αποφάσεις...
Η Ακαδημία Μαχητικής Τεχνολογίας Jeet Kune Do βρίσκεται στην Αθήνα, στην διεύθυνση: Δήλου 9, (κάθετα στην Φορμίωνος, σύνορα Βύρωνα-Καισαριανής).
Εύκολη πρόσβαση από το κέντρο της Αθήνας με το λεωφορείο 732 (Αγ. Φανούριος - Ακαδημία - Ζωοδ. Πηγή) (στάση 9η Φορμίωνος).
Επίσης πρόσβαση με την τοπική Δημοτική Συγκοινωνία του Δήμου Βύρωνα με το λεωφορείο 10 (Καρέας - Ντάνκαν) και το λεωφορείο 20 (Κουταλάς - Αγ. Λάζαρος) (στάση Φωκαίας).
Για οδηγίες πως να έρθετε μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τον Google Χάρτη της Ακαδημίας.
Επίσημη ιστοσελίδα της Ακαδημίας: http://www.jkd.gr
Πληροφορίες για ιδιαίτερα μαθήματα: http://www.jkd.gr/privatelessons.html
Facebook: https://www.facebook.com/jkd.gr
Το παρόν άρθρο αποτελεί αντικείμενο πνευματικής ιδιοκτησίας και διέπεται από τις εθνικές και διεθνείς διατάξεις περί Πνευματικής Ιδιοκτησίας. Συνεπώς, απαγορεύεται ρητά η αναδημοσίευση, αντιγραφή, μετάφραση και τροποποίηση με οποιονδήποτε τρόπο, τμηματικά ή περιληπτικά χωρίς τη ρητή προηγούμενη έγγραφη συναίνεση του αρθρογράφου!
